Cehennem ceza-yı ameldir, fakat Cennet fazl-ı İlahî iledir.'' Bunun sırr-ı hikmeti nedir?Neden Cenneti biz kazanamıyoruz? Cenab-ı Allah''ın fazlı ile veriliyor?

[igsirli]

Cehennem ceza-yı ameldir, fakat Cennet fazl-ı İlahî iledir.' Bunun sırr-ı hikmeti nedir?Neden Cenneti biz kazanamıyoruz? Cenab-ı Allah'ın fazlı ile veriliyor?


İkinci Sual: Şeriatta denilmiştir ki: 'Cehennem ceza-yı ameldir, fakat Cennet fazl-ı İlahî iledir.' Bunun sırr-ı hikmeti nedir?

Elcevap: Sâbık işaretlerde tebeyyün etti ki: İnsan, îcadsız bir cüz-i ihtiyarî ile ve cüz'î bir kesb ile, bir emr-i ademî veya bir emr-i itibarî teşkil ile ve sübut vermekle müdhiş tahribata ve şerlere sebebiyet verdiği gibi, nefsi ve hevası daima şerlere ve zararlara meyyal olduğu için, o küçük kesbin neticesinden hasıl olan seyyiatın mes'uliyetini, o çeker. Çünki onun nefsi istedi ve kendi kesbiyle sebebiyet verdi. Ve şer ademî olduğu için, abd ona fâil oldu. Cenab-ı Hak da halketti. Elbette o hadsiz cinayetin mes'uliyetini, nihayetsiz bir azab ile çekmeye müstehak olur. Amma hasenat ve hayrat ise, madem ki vücudîdirler; kesb-i insanî ve cüz-i ihtiyarî onlara illet-i mûcide olamaz. İnsan, onda hakikî fâil olamaz. Ve nefs-i emmaresi de hasenata tarafdar değildir, belki Rahmet-i İlâhiyye onları ister ve kudret-i Rabbaniye îcad eder. Yalnız insan, îman ile, arzu ile, niyet ile sahip olabilir. Ve sahip olduktan sonra, o hasenat ise, ona evvelce verilmiş olan vücud ve îman nimetleri gibi sâbık hadsiz niam-ı İlâhiyyeye bir şükürdür, geçmiş nimetlere bakar. Va'd-i İlahî ile verilecek Cennet ise, fazl-ı Rahmânî ile verilir. Zâhirde bir mükâfattır, hakikatta fazıldır. Demek seyyiatta sebeb, nefistir; mücâzata bizzat müstehaktır. Hasenatta ise sebeb Hak'tandır, illet de Hak'tandır. Yalnız, insan îman ile tesahub eder. 'Mükâfatını isterim' diyemez, 'Fazlını beklerim' diyebilir.

(13. Lema)